شیر خشک
شیر مادر کاملترین غذا برای کودک است، اما گاهی لازم است که نوزادان خود را با شیر خشک نیز تغذیه کنید. این سوال مطرح است که آیا این غذای کودک جایگزین مناسبی برای شیر مادر است؟ آیا شیرخشک توانایی برآورده کردن تمامی مواد موردنیاز بدن نوزاد را دارد؟ با توجه به تنوع گسترده شیرهای خشک موجود در بازار کدام یک برای کودک شما مناسب است؟
با توجه به اهمیت این مسئله در مقاله پیشرو به بیان همه آنچه که باید درباره این ماده غذایی مخصوص کودک بدانید، پرداخته ایم. اگر شما نیز در این زمینه دغدغه دارید، با ما همراه شوید.
شیرخشک چیست؟
شیرخشک یک نوع غذای کمکی لبنی کودک به شمار می رود. این خوراک کودک از نظر غذایی معادل شیر تازه است و غذایی تقریبا فاسدنشدنی است. خانواده ها به منظور افزایش میزان پروتئین و ارزش غذایی کودک به خصوص در شیرخوارانی که دچار کمبود وزن هستند، از این محصول استفاده می کنند.
نوع پودری آن به راحتی در آب حل می شود و جایگزینی برای شیر تازه و سایر نوشیدنی های مناسب کودک است.
با تاریخچه شیر خشک آشنا شوید
برای اولین بار در سال 1866 میلادی یک داروساز سوئیسی- آلمانی به نام هنری نستله این ماده غذایی را تولید کرد. او با استفاده از ترکیبات مختلفی مانند شیر گاو، آرد و شکر غذای جایگزینی برای نوزادانی که از شیر مادر محروم بودند، فراهم آورد. او تولید این مکمل غذایی جدید را با نام لاکتوز فارینا نستله در همین سال آغاز کرد.
ترکیبات شیرخشک چیست و چه موادی در ساخت شیر خشک به کار رفته اند؟
درصد بالایی از این غذای کودک از آب تشکیل شده است. همچنین کربوهیدارت هایی مانند لاکتوز، کورن مالتو دکسترین و مواد معدنی هیدرولیز شده نیز از دیگر مواد موثر در تهیه این محصول هستند. سایر ترکیبات موجود در این محصول عبارتند از:
- چربی ها: اولئین، پالم، روغن سویا،روغن نارگیل، روغن آفتابگردان، روغن آلپینا و روغن آلگال
- مواد معدنی: سیترات پتاسیم، فسفات پتاسیم، کلرید کلسیم، فسفات تری کلسیم، کلرید منیزیوم، فروس سولفات، زینک سولفات، کاپرسولفات، سولفات منگنز، سلنات سدیم
- ویتامین های مهم: آسکوربات سدیم، اینوزیتول کولین، آلفا توکوفرول استات، نیاسین آمید، پنتوتنات کلسیم، ریبوفلاوین، ویتامین A، هیدروکلروین پیروکسین، مونونیترات تیامین، اسید فولیک، فیلوکوئینون، بیوتین، ویتامین D3 و ویتامین B12
- آنزیم تیریپسین
- اسید آمینه های تائورین، ال کارنتین و نوکلئوتیدها
آیا مصرف شیر خشک برای نوزاد خطر دارد؟
بدون تردید مصرف این ماده غذایی هم باید براساس اصول و قواعدی باشد. رعایت میزان مناسب مصرف این غذای کمکی در روز برای شیرخواران بسیار مهم است. تعداد دفعات استفاده از این ماده غذایی کمکی بر حسب نیاز، وزن و تمایل قابل تغییر است. البته اینکار را نباید بدون مشورت پزشک انجام دهید. زیرا کاهش یا افزایش خودسرانه میزان مصرف آن ممکن است که موجب کاهش وزن یا چاقی نوزاد شود.
فرمولاسیون این کمک غذا با اینکه مشابه شیر ماده است، اما هرگز کاملا مانند آن نیست. همچنین این ماده غذایی فاقد آنتی بادی است که از شیرخوار در مقابل بیماری های عفونی مراقبت کند. این محصول غذایی حاوی مقادیر زیادی پروتئین کازئین است. امکان هضم این ماده برای دستگاه گوارش کودک مشکل است و تولید نفخ و گاز می کند.
بر چه اساسی یک شیر خشک خوب انتخاب کنیم؟
هنگام خرید شیر خشک برای نوزاد خود باید به وزن، سن و ترکیبات این ماده غذایی توجه داشته باشید. همچنین مشورت با پزشک در انتخاب شیرخشک مناسب بسیار موثر است و بهتر است که از خرید خودسرانه آن بپرهیزید. همچنین توجه به تاریخ تولید و انقضای محصول نیز بسیار مهم است.
در کل امکان تشخیص زود هنگام اینکه کدام نوع این مکمل برای کودک شما مناسب است، وجود ندارد. پس از چند بار مصرف با توجه به عدم حساسیت یا عدم بروز مشکلاتی مانند اسهال و نفخ در کودک و همچنین میزان تمایل او نوع مناسب شیرخشک کودک خود را پیدا می کنید.
شیر خشک چه انواعی دارد؟
این ماده غذایی کمکی براساس مواد تشکیل دهنده آن به انواع مختلفی تقسیم می شود. این نوع مواد غذایی با ویژگی ها و ترکیبات متفاوتی ساخته شده اند. بهتر است که با مشورت پزشک و متناسب با شرایط نوزاد خود یکی از این انواع متنوع را انتخاب کنید. همچنین این مکمل غذایی براساس فرم و شکل اغلب در دو نوع پودری و مایع در بازار موجود هستند.
انواع شیر خشک بر اساس مواد تشکیل دهنده
هر نوزادی براساس نیازها و شرایط خود ممکن است که به نوع خاصی از این ماده غذایی نیاز داشته باشد. از این رو انواع مختلفی از این غذای کودک با ترکیبات متنوع توسط شرکت های مختلف ساخته و به بازار عرضه شده است. با اطلاع از ویژگی های هر یک از این محصولات غذایی و با کمک پزشک خود مناسب ترین انتخاب را انجام دهید.
-
شیر خشک تهیه شده از شیر بز
شیر خشک تهیه شده از شیر بز برای کودکانی که به پروتئین شیر گاو و لاکتوز حساس هستند، مناسب است. این ماده غذایی مخصوص نوزاد دارای انواع ویتامین ها و پروتئین های موردنیاز کودک است که به رشد بهتر استخوان ها و دندان های او کمک می کند.
-
شیر خشک تولید شده از شیر گاو
از آنجا که نوزادان تا پیش از یک سالگی قادر به هضم پروتئین موجود در شیر گاو نیستند، پروتئین در این غذای نوزاد حاوی شیر گاو تا حد زیادی تغییر داده می شود. همچنین این نوع ماده غذایی دارای روغن های گیاهی، ویتامین ها و مواد معدنی موردنیاز کودکان است. بیشتر کودکان از این نوع غذای کمکی استفاده می کنند. زیرا مقدار مناسبی پروتئین، آهن، کربوهیدرات و چربی دارد.
-
شیر خشک تهیه شده از سویا
این نوع ماده غذایی نیز از پروتئین سویا، روغن های گیاهی و ساکارز ساخته شده است. پروتئین های موجود در این غذا برای گوارش آسان تر کودک تغییر داده شده اند. کودکانی که به محصول حاوی شیر گاو حساسیت دارند، ممکن است که به این نوع ماده غذایی نیز آلرژی داشته باشند.
این محصول انتخاب مناسبی برای خانواده های گیاهخوار است. همچنین شیررخوارانی با مشکلات عدم تحمل لاکتوز، بیماری گالاکتوزمی و کمبود مادرزادی لاکتوز بهتر است که از ماده غذایی تولید شده بر پایه سویا استفاده کنند.
-
شیرخشک مخصوص نوزادان زودرس
نوزادان کم وزن نسبت به سایر نوزادان به کالری و سایر مواد غذایی بیشتری نیاز دارند. ماده غذایی کمکی مخصوص این نوزادان کالری و پروتئین بیشتری دارد. همچنین این محصول حاوی نوعی چربی به نام تری گلیسرید است که راحت تر جذب بدن می شود.
-
شیر خشک تهیه شده از پروتئین های تجزیه شده
برخی از کودکان به پروتئین های موجود در این غذای کمکی حساسیت دارند یا در حین جذب آن دشوار مشکل می شوند. این مشکل برای نوزادان زودرس حادتر است. در بعضی از محصولات غذایی کودک پروتئین های شیر تجزیه شده اند که هضم آن برای کودکان آسان باشد.
-
شیر خشک های ویژه
محصولات غذایی ویژه شیرخوارگان به منظور بهبود وضعیت کودکان و برای رفع مشکلاتی مانند کولیک نوزادی تولید و به بازار عرضه شده اند. این ماده غذایی عموما گران تر از سایر محصولات غذایی کودک هستند. بهتر است که پیش از خرید این محصول با پزشک خود مشورت کنید.
-
شیر خشک های آنتی رفلاکس (AR)
این محصول که با علامت AR نیز شناخته می شوند، از بازگشت اسید و محتویات معده به مری کودک جلوگیری می کند. این کمک غذا با تکیه بر ترکیبات خاص خود عملیات هضم را برای نوزاد آسان می کند.
انواع شیر خشک بر اساس شکل
تمامی محصولات غذایی نوزادان براساس شکل و فرم ظاهری اغلب به دو دسته پودری و مایع تقسیم می شوند. براساس شرایط کودک خود امکان انتخاب هر یک از این دو نوع را دارید.
-
شیر خشک پودری
نوع پودری این ماده غذایی اقتصادی ترین و رایج ترین شکل آن در بین خانواده ها است. برای استفاده از این غذای کمکی آن را با آب مخلوط می کنند. میزان آب و پودر با توجه به سن و وزن نوزاد متفاوت است.
-
شیر خشک مایع
این غذای کودک از نوع پودری آن گران تر است. استفاده از آن بسیار راحت است و نیازی به مخلوط کردن و اندازه گیری ندارد. همچنین پس از باز کردن درب آن عمر کمی دارد و باید طی 48 ساعت مصرف شود.
بهترین شیر خشک برای کودکان چه ویژگی هایی دارد؟
رنگ و شکل مدفوع نوزادان مستقیما با غذایی که می خورند، در ارتباط است. بهترین نوع این ماده غذایی برای کودک شما نوعی است که با دستگاه گوارش نوزاد شما سازگار باشد. همچنین با خوردن این محصول در کودک حساسیتی ایجاد نشود. برخی از کودکان نسبت به پروتئین موجود در برخی از محصولات واکنش های آلرژیک از خود نشان می دهد.
شیرخشک هایی نیز وجود دارند که برای نوزادانی با شرایط خاص مانند نوزادان نارس یا مبتلا به بیماری هایی مانند رفلاکس یا آلرژی تولید و به بازار عرضه شده اند. با مشورت با پزشک خود بهترین نوع شیرخشک را برای این نوزادان تهیه کنید.
شیر خشک نوزاد نارس چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
نوزادان نارس برای جبران رشد خود به کمک غذاهای خاصی نیاز دارند. پزشک باید اطمینان حاصل کند که این کودک مقدار کافی کالری دریافت می کند و تمام مواد غذایی موردنیاز او تامین می شود. این نوع مواد غذایی نسبت به سایر محصولات مربوط به تغذیه کودک پروتئین بیشتری دارند و کالری بیشتری را برای کودک تامین می کنند.
در این نوزادان غالبا مشکلات گوارشی شایع است. بنابراین مصرف مواد غذایی کمکی ترکیبی بهترین انتخاب برای این افراد است که کمبودهای بدن آن ها را جبران می کند.
بهترین مارک شیر خشک
در تولید این کمک غذای کودک همه شرکت ها موظف هستند که استاندارد مشخصی را رعایت کنند. به همین دلیل در اصل مواد غذایی موجود در آن تفاوتی وجود ندارد. اما ممکن است که بچه ها یکی را بر دیگری ترجیح دهند. همچنین لازم به ذکر است که نوزادان نارس حساسیت بیشتری نسبت به سایر نوزادان دارند، بنابراین در انتخاب بهترین مارک برای تهیه این ماده غذایی مهم دقت بیشتری کنید.
بهترین برند شیر خشک خارجی
پاسخ به این پرسش که بهترین برند خارجی کدام است، کمی پیچیده است. بهترین نوع این ماده غذایی نوزاد آن برندی است که با کودک شما سازگارتر است و در رشد و وزن دهی به کودک شما تاثیر مثبت دارد.
-
شیر خشک آپتامیل Aptamil
شیرخشک آتامیل حاوی گالاکتوز و فروکتو اولیگو ساکاریدها است. این محصول به تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد کمک می کند. استفاده از این ماده غذایی نیاز کامل غذایی کودک را در ماه اول زندگی او فراهم می سازد.
-
شیر خشک گلدسیمیلاک Similac Gold
مصرف شیرخشک گلدسیمیلاک از بدو تولد کودک تا شش ماهگی او توصیه می شود. این محصول حاوی مقادیر زیادی انواع ویتامین های مختلف مانند A، B و C است. این غذای کودک شبیه ترین فرمولاسیون را به شیر مادر محسوب می شود و سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت می کند.
-
شیر خشک پدیاشور(PEDIASURE)
پدیاشور یک برند آمریکایی است. این غذای کمکی با تکیه بر ترکیباتی مانند پروتئین، کربوهیدرات و انواع ویتامین ها یک مکمل تقویتی خوب برای کودک محسوب می شود. استفاده از این محصول برای کودکان 1 الی 10 سال توصیه می شود. نکته قابل در توجه در تهیه این ماده خوراکی این است که فاقد گلوتن و لاکتوز است.
-
شیر خشک بز گلدن گات Golden Goat
گلدن گات یکی از شناخته شده ترین برندهای تولید کننده شیرخشک بز است. این ماده غذایی برای کودکانی که به پروتئین گاوی و لاکتوز حساسیت دارند، مناسب است. این محصول نیز با توجه به ترکیبات خاص خود نزدیکترین فرمول را به شیر مادر دارد.
بهترین مارک شیر خشک ایرانی
برای تهیه شیرخشک خوب گزینه های زیادی در بازار وجود دارد. از این رو تهیه بهترین مارک شیر خشک ایرانی و خارجی به دلیل تنوع مواد و مارک های متنوع امری دشوار است. به یاد داشته باشید که همه برندهای ایرانی تمامی مواد موردنیاز کودک شما را فراهم می کنند. با توجه به متغیرهای زیادی که باعث تمایز بین برندهای مختلف می شوند، بهترین نوع این محصول را برای کودک خود انتخاب کنید.
خرید اینترنتی انواع شیرخشک
امروزه فروشگاه های آنلاین مختلفی با افزایش تمایل همه افراد به خرید اینترنتی شیر خشک اقدام به فروش محصولات گوناگونی در حوزه غذای کودک کرده اند. داروخانه اینترنتی بانک دارو نیز علاوه بر عرضه محصولات دارویی و آرایشی بهداشتی در حوزه محصولات مادر و کودک نیز فعال است. در این فروشگاه با ارائه اطلاعات کامل مربوط به هر شیرخشک شما را در انتخاب محصولی مناسب کودکتان یاری می دهد.
نکات مهمی در مورد آماده کردن شیر خشک
در ادامه به بیان چند نکته مهم در مورد آماده سازی شیرخشک می پردازیم:
- برای تهیه غذای کودک بطری را انتخاب کنید که به راحتی قابل شستشو باشد و همچنین در برابر حرارت نیز مشکلی برای آن ایجاد نشود. همچنین ظرف شیرخوری موردنظر باید دارای پوششی برای سر پستانک باشد که از آلودگی آن جلوگیری کند.؛
- انتخاب پستانکی مناسب برای راحت تر مکیدن شیر توسط نوزاد بسیار مهم است. پستانک هایی به شکل نوک پستان مادر باعث رشد عادی سقف دهان و لب ها می شوند. همچنین برای نوزادانی با مشکلات قولنج و دردهای شکمی بهتر است که پستانکی مشابه نوک پستان مادر که لبه پهنی دارد، تهیه شود؛
- سوراخ پستانک نیز باید به اندازه ای باشد که هنگامی که بطری را وارونه می کنید، در هر ثانیه از آن 2 تا 3 قطره شیر بچکد؛
- قبل از درست کردن شیرخشک نوزاد بطری و پستانک آن را استریل کنید. همچنین دست های خود را نیز پیش از آماده کردن این غذای نوزاد کاملا بشویید و خشک کنید. پس از شیر خوردن کودک نیز باید بطری و پستانک را با آب سرد و شیشه شور کاملا شست؛
از چه آبی برای تهیه شیر خشک استفاده کنیم؟
از آب شرب منازل یا آب معدنی برای درست کردن شیرخشک کودک استفاده می شود. فقط به یاد داشته باشید که باید حتما این آب را به مدت 5 دقیقه بجوشانید. هنگامی که دمای آن به 40 تا 50 درجه سانتی گراد رسید، مقدار مناسب پودر را با توجه به دستورالعمل به آب اضافه کنید.
چه مقدار شیر خشک برای نوزاد کافی است؟
برای اندازه گیری میزان شیرخشک مناسب برای شیرخواره باید از پیمانه ای که درون بطری آن وجود دارد، استفاده کنید. همچنین میزان پودر و تعداد دفعات مصرف غذای کودک به سن و وزن او بستگی دارد. در ادامه جدول مقدار مناسب این غذا در ماه های مختلف را ارائه کرده ایم.
در تغذیه با شیر خشک مراقب این نکات باشید
در ادامه برخی از این نکات مهم را مطرح کرده ایم:
- انتخاب شیرخشکی مناسب سن نوزاد و براساس نیازهای او؛
- دقت موارد ضروری در زمان تهیه غذای کودک مانند دمای آب و استریل کردن بطری؛
- انتخاب سر پستانکی مشابه نوک پستان مادر؛
- دور ریختن باقی مانده شیرخشک های آماده؛
- دادن حجم مناسب شیر با توجه به نیاز کودک.
چرا شیر خشک نوزاد را تغییر ندهیم؟
از آنجا که هنوز روند دستگاه گوارش نوزاد کامل نیست، تغییر شیرخشک او توصیه نمی شود. بهتر است که نوزاد از ابتدا به یک نوع از این ماده غذایی عادت کند. درصورتی که حتما قصد چنین کاری را دارید، با پزشک کودک خود مشورت کنید.
آیا به شیر خشک چیزی اضافه نکنیم؟
انجام اینکار درست نیست. حتی اضافه کردن شکر قهوه ای با دستور پزشک به منظور رفع یبوست نوزاد نیز برای دندان های کودک مضر است. این تجویز به ندرت صورت می گیرد.
علائم حساسیت کودک به شیر خشک
رایج ترین حساسیت نسبت به شیرخشک در کودکان آلرژی به پروتئین گاو است. برخی از علائم این حساسیت عبارتند از راش، کهیر، اگزما و استفراغ است. همچنین کج خلقی، گریه مداوم کودک پس از اتمام تغذیه با این غذا نیز از جمله علائم حساسیت نوزادان به شمار می رود.
شیر خشک بزرگسالان و شیر خشک بدنسازی چیست؟
بسیاری از ورزشکاران و بدنسازان پروتئین موردنیاز خود را از شیرخشک تامین می کنند. همچنین برخی بزرگسالان نیز برای چاق شدن صورت خود این ماده غذایی را می خورند. شیرخشکی که در اینگونه موارد استفاده می شود، معمولا کم چرب یا بدون چربی است. نحوه و مقدار مصرف این محصولات نیز بسته به دلیلی که آن را استفاده می کنند، متفاوت است.
قیمت شیر خشک
قیمت شیر خشک کودک مقدار معینی ندارد. این ماده غذایی با توجه به مواد موجود در آن و اینکه مناسب چه گروه های سنی یا شرایط جسمی است، با قیمت های متفاوتی عرضه می شود. سایت و فروشگاه های اینترنتی قیمت های مناسب تری نسبت به بازار و سوپر مارکت ها دارند.
کلام آخر
استفاده از شیرخشک به رشد کودک به ویژه در کودکانی با مشکل کمبود وزن یاری می رساند. همچنین این غذای نوزادان تمامی مواد موردنیاز بدن آن ها را تامین می کند. از این رو انتخاب شیر خشکی مناسب سن، وزن و شرایط کودک بسیار مهم است. در این مقاله به طور کامل به شرح کاملی درباره این غذای مقوی کودک پرداخته ایم.